VAR Nedir? Ne Değildir? - Berkay Türkmen

Kayserispor

Yönetici

3 yıl önce oluşturuldu. — 1 saniye önce güncellendi

Ülke futbolunda VAR (Video Yardımcı Hakem) tartışması yine alevlendi. “Çok faydalı” diyen var. “Kalksın” diyen de var. “Futbolun ruhunu öldürüyor” diyenlerin sayısı da az değil. Tartışmak iyidir ama bazen neyin ne olduğunu kaçırabiliyoruz. İstedim ki bütün bu tartışmalardan biraz olsun kendimizi sıyırıp olayın temeline inelim.

VAR nedir?

İngilizce açılımı Video Assistant Referee, türkçe karşılığı Video Yardımcı Hakem. Video Yardımcı Hakemlerin (VAR) kullanımına, yalnızca müsabaka organizatörünün VAR protokolünü ve uygulama gereksinimlerini (VAR kitapçığında açıklanan şekilde) yerine getirdiği ve IFAB ve FIFA’dan yazılı onay aldığı durumlarda izin verilir.

Ne tür pozisyonlarda VAR devreye girer?

Hakem, yalnızca aşağıdaki durumlarla ilgili ‘açık ve bariz hata’ veya ‘gözden kaçan ciddi olay’ olması halinde Video Yardımcı Hakem’den (VAR) yardım alabilir:

• Gol/gol değil
• Penaltı/Penaltı değil
• Direkt kırmızı kart (ikinci ihtar hariç)
• Yanlış kimlik tespiti, hakemin ihlali yapan takımdan yanlış oyuncuya ihtar verme veya ihraç etme durumu

VAR’ın felsefesi nedir?

Minimum müdahele, maksimum yarar.

VAR Protokolü

1. Video Yardımcı Hakem (VAR) aşağıdakiler ile ilgili olarak maçın kamera
görüntüsüne bağımsız erişimi olan ve sadece aşağıdaki konularla ilgili olarak
‘açık ve bariz hata’ ya da ‘gözden kaçan ciddi olay’ olduğunda hakeme
yardımcı olabilecek bir maç görevlisidir:

2. Hakem her zaman bir karar vermelidir. Başka bir deyişle, hakemin “karar
vermeyip”, daha sonra karar vermek için VAR kullanmasına izin verilmez;
gerçekleştiği iddia edilen ihlalden sonra oyunun devam etmesine izin vermek
için alınmış bir karar incelenebilir.

3. Video inceleme, kararın “açık ve bariz bir hata” olduğunu açıkça göstermediği
sürece hakemin verdiği ilk karar değiştirilmeyecektir.

4. Sadece hakem bir “inceleme” başlatabilir; VAR (ve diğer maç görevlileri)
hakeme ancak bir “inceleme” tavsiyesinde bulunabilir.

5. Nihai karar, her zaman, VAR tarafından verilen bilgilere dayanarak ya da
hakemin “sahada inceleme” (OFR) yapmasıyla, hakem tarafından verilir.

6. Doğruluk hızdan daha önemli olduğundan inceleme süreci için zaman sınırı
yoktur.

7. Eğer bir karar inceleniyorsa, inceleme süreci veya nihai karar sırasında
oyuncular ve takım görevlileri hakemin etrafını sarmamalı veya onu etkileme
girişiminde bulunmamalıdır.

8. Şeffaflığın sağlanması için inceleme sürecinde hakem “görünür” kalmalıdır.

9. İncelemesi yapılan bir olaydan sonra oyun devam ederse, ilk karar
değiştirilse bile, olay sonrası dönem esnasında alınan/gereken herhangi bir
disiplin cezası iptal edilmez (umut vaat eden bir atağı veya bariz bir gol şansını
durdurmak veya müdahale etmek nedeniyle verilen bir ihtar/ ihraç hariç).

10. Eğer oyun durdurulmuş ve tekrar başlatılmışsa, hakem yalnızca yanlış kimlik
tespiti veya şiddetli hareket, tükürme, ısırma veya aşırı derecede saldırgan,
aşağılayıcı ve/veya küfürlü jest(ler) nedeniyle olası ihraç etme durumlarında
“inceleme” yapabilir, diğer hiçbir durumda inceleme yapılamaz.

11. Bir olayın öncesi ve sonrasındaki incelenebilecek oyun süresi Oyun Kuralları
ve Video Yardımcı Hakem protokolü kapsamında belirlenir.

12. VAR her pozisyonu/kararı otomatik olarak “kontrol edeceği” için, teknik
direktörlerin veya oyuncuların bir “inceleme” talep etmesine gerek yoktur.

*Bilgiler IFAB’ın 2020/21 Oyun Kuralları kitapçığından alınmıştır.

Berkay Türkmen